Wybuch pełnoskalowej wojny w lutym 2022 roku postawił nas przed największym wyzwaniem, z jakim mierzyliśmy się w historii naszej organizacji. Skala potrzeb, zmieniająca się sytuacja, tragedia milionów ludzi z Ukrainy cierpiących z powodu agresji Rosji sprawiły, że przeorganizowaliśmy pracę naszego zespołu i zaangażowaliśmy się w pomoc najbardziej bezbronnym ofiarom - dzieciom i młodzieży.
Po wybuchu wojny zareagowaliśmy natychmiast, organizując pomoc doraźną i akcyjną. W toku naszych działań, w porozumieniu z partnerami i współpracownikami, wypracowaliśmy projekt systemowej i długofalowej pomocy, którą oferujemy dzieciom do dziś. Zacznijmy jednak od początku.
POMOC DORAŹNA:
Rozdawanie produktów pierwszej potrzeby
Nawiązaliśmy współpracę z siecią punktów pomocy na terenie całej Warszawy i okolic, gdzie dzieci spędzały noce po przyjeździe do Polski: na dworcach, halach targowych, domach noclegowych, domach czasowego pobytu. Rozdaliśmy 4,5 tysiąca „plecaczków powitalnych”, w których dzieci mogły znaleźć produkty higieniczne, wodę, sok, przekąski, upominki, w tym też książki po ukraińsku. Szczególną opieką objęliśmy punkt Wilcza House For Ukrainie, gdzie blisko 250 osób (w tym 166 dzieci) znalazło schronienie i dostało od nas wyprawki szkolne.
Książeczki dla dzieci w języku ukraińskim
We współpracy z ukraińskim Instytutem Książki wydrukowaliśmy dla dzieci książeczki najlepszych ukraińskich autorów. Zależało nam na tym, aby dzieci, które przyjechały do Polski, nie traciły kontaktu z językiem ukraińskim i kulturą swojego kraju. Dwanaście pięknie wydanych pozycji pogrupowaliśmy w pakiety i otworzyliśmy system zgłoszeń. Książki trafiały do bibliotek, miejsc tymczasowego pobytu i szkół, w których uczą się dzieci z Ukrainy. Książki znalazły się także w naszych plecaczkach. Dzięki wsparciu wydawnictwa Insignis oraz Agora dla dzieci, BuchDruckerei oraz Wydawnictwa Naukowego UMK nasze pakiety wzbogaciły się o kolejne trzy tytuły. Łącznie do dzieci trafiło 28 tysięcy książeczek po ukraińsku.
Pomoc humanitarna
W marcu 2022 roku we współpracy z partnerami z Ukrainy uruchomiliśmy Międzynarodowe Centrum Logistyczne w Chorzowie, dzięki któremu mogliśmy kierować na wschód transporty humanitarne z całej Europy. Od marca do grudnia 2022 roku z Centrum wyjechało ponad 3000 ton pomocy humanitarnej o wartości ponad 26 mln zł.
Wyposażenie ośrodków pomocowych i szpitali na zachodzie Ukrainy
Zorganizowaliśmy transport i wyposażyliśmy w materiały higieniczne, medyczne - pierwszej potrzeby i w sprzęt medyczny szpitale w Równem, Chmielnickim i ośrodek opiekujący się dziećmi z padaczką. W kwietniu wsparliśmy dzieci z 7 ośrodków pomocy z obwodu iwanofrankiwskiego, w tym domy dziecka, sanatoria dziecięce oraz grupy dzieci z niepełnosprawnościami i specjalnymi potrzebami. W nowych ośrodkach brakowało wyposażenia niezbędnego do normalnego funkcjonowania. Zakupiliśmy łóżeczka, materace, pościel, poduszki, ręczniki, krzesełka i stoliki, a także niezbędny sprzęt AGD, garnki i naczynia. Łącznie na tę pomoc przeznaczyliśmy ponad 240 tysięcy złotych.
Zajęcia terapeutyczne dla dzieci w Ukrainie
W związku ze zniszczeniem, na skutek działań wojennych, naszej świetlicy w Mariupolu, w 10 ośrodkach na terenie obwodu iwanofrankiwskiego, w których przebywały dzieci wewnętrznie przesiedlone ze wschodu Ukrainy i przeżywające związane z tym problemy psychiczne, zostały przeprowadzane całodniowe warsztaty z arteterapii, sposobów radzenia sobie ze stresem, zajęcia adaptacyjne i integracyjne. Spotkania trwały 7 miesięcy i objęły 900 dzieci. Na jesieni młodzież z tego miasta mogła wziąć udział w dwóch kilkudniowych górskich wycieczkach w Karpaty. Była to kontynuacja corocznej tradycji naszej świetlicy w Mariupolu - nie chcieliśmy jej przerywać. W trakcie wyjazdu, oprócz pieszej turystyki górskiej, uczestnicy mogli skorzystać z innych, licznych atrakcji, a przede wszystkim zintegrować się ze sobą i na moment zapomnieć o trudnej codzienności. Z takiej formy wypoczynku skorzystało ponad 80 dzieci.
Świąteczne paczki
Z okazji Świąt Wielkanocnych i Bożego Narodzenia w 2022 roku rozdaliśmy w sumie ponad 330 świątecznych paczek dla dzieci mieszkających tymczasowo w Polsce, jak i wewnętrznie przesiedlonych do Iwano-Frankiwska.
POMOC DŁUGOFALOWA:
Program Przystanie Świętego Mikołaja
w kwietniu 2022 roku stworzyliśmy program Przystanie Świętego Mikołaja, w ramach którego w całej Polsce powstały miejsca, w których dzieci z Ukrainy otrzymują wsparcie psychologiczne, edukacyjne, gdzie integrują się z rówieśnikami i uczą się języka polskiego. Do I edycji projektu zgłosiło się 530 organizacji, z których na Przystań Świętego Mikołaja wybraliśmy 62, zlokalizowanych zarówno w dużych miastach np. Warszawie, Gdańsku, Wrocławiu, mniejszych np. w Mławie, Gorzowie Wielkopolskim, Wejherowie, jak i w małych miejscowościach: Mizernej, Krasnym, Cieszanowie. Program I edycji obejmował również czas wakacji. Wiele Przystani zorganizowało wówczas dla swoich podopiecznych półkolonie, całodzienne lub weekendowe wycieczki i wyjazdy obozowe. Łącznie w ramach I edycji programu pomogliśmy ponad 4 000 dzieci, którym zaoferowano ponad 2 000 godzin różnorakich warsztatów. W związku z dużym zainteresowaniem działalnością naszych Przystani, we wrześniu otworzyliśmy nabór na kolejną edycję, do której zakwalifikowały się 32 podmioty (w większości kontynuujące działalność). Od września do grudnia 2022 roku razem z naszymi lokalnymi partnerami pomogliśmy blisko 3 600 dzieciom z Ukrainy. Od stycznia 2023 roku ruszyła III edycja programu, w której wzięły udział 33 Przystanie. Z pomocy skorzystało prawie 5 000 dzieci. W IV edycji, która trwała od września do grudnia 2023 roku Przystanie funkcjonowały w 23 ośrodkach obejmując opieką ponad 2 000 dzieci. Tylko w tym czasie zapewniono blisko 1055 godzin pomocy psychologicznej. Od stycznia 2024 roku ruszyła V edycja programu, w której udało się nam utrzymać 15 Przystani.
Przez blisko 2 lata utworzyliśmy 64 Przystanie, objęliśmy pomocą 15 000 dzieci. Zatrudnionych zostało 130 osób z Ukrainy. W sumie w ramach programu przekazaliśmy pomoc o łącznej wartości 7,5 mln zł.
- Przystań jest domem, w którym odpoczywam (…). Dla naszej rodziny to jest możliwość komunikacji i integracji, odpoczynek, relaks, spokój (…). Przystań jest naszą drugą rodziną, w której czujemy się akceptowani, rozwijamy się oraz wspieramy wzajemnie. To cudowne miejsce – takimi słowami mówili o Przystani Świętego Mikołaja w Mławie jej podopieczni i ich rodzice.
Przystanie okazują się przestrzenią wielowymiarową - uczą, bawią, wychowują, pomagają, integrują, rozwijają, dają poczucie bezpieczeństwa, akceptacji i wspólnoty. Rodzice podkreślali, że w Przystaniach dzieci uczą się tolerancji i szacunku do innych, współpracy i zaangażowania, czują się bezpiecznie. Przystań to dla nich synonim "spokojnej, bezpiecznej odskoczni od rzeczywistości (…)" i "oaza ciepła i dobroci".
- Mój syn po prostu to uwielbia. Lubi tam przebywać, realizuje swoje marzenia, spełnia swoje pasje, uczestniczy w różnego rodzaju wycieczkach – tłumaczy mama jednego z podopiecznych Przystani w UKS Orlik w Przemyślu.
- Przystań daje moim dzieciom wiele radości i za każdym razem, kiedy wracają do domu ze swoimi pracami, są przeszczęśliwi – wyznanie mamy dzieci uczęszczających do Przystani w Ełckim Centrum Kultury.
Stypendia dla uczniów z Ukrainy
Wsparciem stypendialnym postanowiliśmy objąć najzdolniejsze dzieci z Ukrainy, ponieważ wśród podopiecznych naszych Przystani odkryliśmy wiele utalentowanych dzieci, które dzięki naszemu wsparciu miały szansę rozwijać pasje. Z pomocą naszych koordynatorów z Przystani, otworzyliśmy nabór do programu stypendialnego dla dzieci i młodzieży z Ukrainy, które uczą się i mieszkają w Polsce, a jednocześnie są podopiecznymi naszych Przystani. Do I edycji programu zakwalifikowało się 12 wybitnie zdolnych dzieci. Od października 2022 do maja 2023 roku każdemu stypendyście, co miesiąc, wypłacano stypendium. II edycja objęła 6 dzieci, a stypendia były wypłacane od marca do czerwca 2023 roku. W sumie 18 stypendystom rozdaliśmy stypendia w łącznej kwocie 67 tysięcy zł.
13-letni Yourii do Polski przyjechał z mamą i pięciorgiem rodzeństwa, z miejscowości Śniatyń (region frankowski). Od czerwca 2022 roku był objęty opieką Przystani Świętego Mikołaja zorganizowaną przy współpracy Stowarzyszenia Sportowego „Pomagamy Dzieciom” ze Szczecinka. Chodził na zajęcia z nauki języka polskiego i jazdy konnej. Chętnie pomagał w stajni. Obecnie jest uczniem Szkoły Podstawowej w Szczecinku i Państwowej Szkoły Muzycznej II stopnia w klasie oboju. Raz w tygodniu uczestniczy w próbach orkiestry szczecineckiej szkoły muzycznej. W 2021 roku zajął II miejsce w konkursie w Iwano-Frankiwsku (dawny Stanisławów), w kategorii: obój. Od czwartego roku życia ćwiczy również wschodnie sztuki walki Jiu-Jitsu, AJP, No-Gi UNC. W ciągu jednego roku zdobył żółty pas. Dzięki przyznanemu stypendium mógł aktywnie uczestniczyć w zawodach sportowych, na bieżąco kupować nowe stroiki do oboju, a pod koniec czerwca 2023 roku kupić dobrej klasy instrument.
16-letnia Olha jest niezwykle uzdolniona plastycznie. W marcu 2022 roku ze swoją mamą uciekła do Gdańska z Energodaru (powiat zaporoski). W Gdańsku zaczęła uczęszczać do Przystani utworzonej przy Stowarzyszeniu Magnolia. Olha od najmłodszych lat maluje farbami akrylowymi i akwarelami, szkicuje ołówkiem i rysuje. Dodatkowo modeluje i rzeźbi z gliny i papieru. Tworzy różnego rodzaju rękodzieła. Niestety, ponieważ mama nie mogła znaleźć pracy (jest dentystką, ojciec został na Ukrainie), nie stać jej było na podstawowe przybory plastyczne. Przyznane stypendium przeznaczyła na lekcje rysunku, grafiki komputerowej i tablet graficzny, ponieważ marzyła, aby kontynuować naukę w Liceum Plastycznym w Polsce. Jej projekt kartki świątecznej został wykorzystany przez jednego z naszych sponsorów, wydrukowany i rozesłany do klientów firmy.
INNE AKCJE POMOCOWE:
Komputery dla ukraińskich dzieci
W związku z tym, że dzieci z Ukrainy często muszą łączyć edukację stacjonarną ze zdalną udało nam się, dzięki firmie Accenture, przekazać uczniom ukraińskim z Warszawy 50 gotowych do pracy laptopów.
Otwarcie świetlicy w Iwano-Frankiwsku
19 grudnia 2022 roku, w dniu wspomnienia Św. Mikołaja w kalendarzu juliańskim, oficjalnie otworzyliśmy nową siedzibę Świetlicy Świętego Mikołaja w Iwano-Frankiwsku – mieście, które stało się obecnie miejscem do życia dla wielu rodzin ze wschodniej Ukrainy. Placówka powstała we współpracy z naszym partnerem lokalnym – Maltańską Służbą Pomocy Iwano-Frankiwska. Przez kilka miesięcy świetlica działała w lokalu zastępczym, a w budynku naszej nowej świetlicy trwały prace remontowo-budowlane. Od grudnia nowy, przestronny i wygodny lokal oferuje opiekunom wszystko, co jest potrzebne do opieki nad najmłodszymi ofiarami wojny: wyciszoną salkę umożliwiającą indywidualną terapię i konsultacje, małą scenę do prezentacji artystycznych z profesjonalnym nagłośnieniem, dużą salę zabaw oraz salę warsztatową dla młodzieży. W ramach działania świetlicy przeprowadzono około 1000 warsztatów i konsultacji psychologicznych i edukacyjnych dla dzieci i młodzieży.
Program Bezgraniczni Przyjaciele
Fundacja Świętego Mikołaja we współpracy z firmą IKEA uruchomiła program Bezgraniczni Przyjaciele wspierający integrację, rozwój i dobrostan dzieci i młodzieży z Ukrainy. Inicjatywa miała formułę programu grantowego dla lokalnych organizacji i instytucji chcących wspólnie z nami działać na rzecz dzieci z Ukrainy, które w Polsce znalazły swoje schronienie. IKEA przekazała na ten cel kwotę prawie 1 mln złotych. Pomocą objętych zostało prawie 1300 dzieci i młodzieży w ramach działań prowadzonych przez 27 lokalnych podmiotów w 13 województwach w Polsce. Program trwał od maja do końca sierpnia 2023 roku.
Działalność Przystani przy Polskim Towarzystwie Integracyjnej Psychoterapii Doświadczeniowej i Edukacji Społecznej - Stowarzyszenie INTRA w Warszawie
W ramach jednej z Przystani prowadziliśmy punkt pomocy psychologicznej, które udostępniło nam pomieszczenie dla ukraińskich psychoterapeutek i zapewniało im superwizję. Dzięki Darczyńcom udało się nam zorganizować (w okresie od kwietnia 2022 roku do czerwca 2024 roku) nieprzerwaną pomoc psychologiczną dla dzieci i młodzieży z Ukrainy. Stowarzyszenie INTRA zapewnia nieodpłatną terapię indywidualną, grupową oraz interwencje kryzysową dla dzieci i młodzieży z Ukrainy. Sesje prowadzone są w trybie stacjonarnym lub online. Dzięki sesjom online zakresem naszych działań mogliśmy objąć osoby zamieszkujące poza Warszawą. Terapię prowadzą trzy doświadczone terapeutki ukraińskiego pochodzenia - Tetiana, Julia i Marianna.
Korzystanie z terapii przełożyło się na wzrost dobrostanu u dzieci. Pomoc wpłynęła pozytywnie na różne obszary życia. Uczestnicy zaczęli lepiej spać, poprawił się ich nastrój i relacje z bliskimi. „Nie była to tylko poprawa, ale jak określiła to jedna z uczestniczek - „reanimacja”. Jedna z mam stwierdziła, że zauważyła „ogromne zmiany w zachowaniu (…). Dziecko zaczęło żyć”.
DZIAŁANIE ŚWIETLICY W IWANO-FRANKIWSKU W 2023 ROKU
Od stycznia do grudnia 2023 roku świetlica oferowała podopiecznym szeroką gamę zajęć edukacyjnych, psychologicznych i terapeutycznych.
Z działań Świetlicy w 2023 roku skorzystało około 700 dzieci. Dziennie z działań świetlicy korzysta około 50 dzieci. Nasza świetlica działa 6 dni w tygodniu - od poniedziałku do piątku w godzinach 15.00 - 20.00 i w sobotnie przedpołudnia. W świetlicy odbywały się 4 godziny warsztatów terapeutycznych dziennie i 3 godziny grupowych zajęć psychologicznych. Poza tym w osobnej salce odbywały się indywidualne spotkania z psychologiem w wymiarze około 50 godzin na miesiąc. W soboty świetlica funkcjonowała od godziny 11:00 do 15.30 i oferowała warsztaty edukacyjne i indywidualne sesje psychologiczne.
W 2023 roku w świetlicy przeprowadzono ponad 1000 godzin warsztatów terapeutycznych z wykorzystaniem technik arteterapii i edukacyjnych, przeprowadzono 400 godzin grupowych zajęć psychologicznych dla 400 dzieci oraz zorganizowano 48 godzin/miesiąc indywidualnych konsultacji psychologiczno-terapeutycznych i edukacyjnych dla ponad 100 dzieci.
Półkolonie wakacyjne
W okresie wakacyjnym w terminie od 12 czerwca do 7 lipca 2023 roku odbyły się 4 pięciodniowe półkolonie terapeutyczne dla 50 dzieci/turnus. Łącznie w wakacyjnych półkoloniach wzięło udział 200 uczestników. W trakcie półkolonii na dzieci i młodzież czekał bogaty program: warsztaty edukacyjne, arteterapeutyczne, wycieczki, aktywności sportowe i kreatywna zabawa. Celem półkolonii było wsparcie emocjonalne, odpoczynek i radosne spędzenie czasu w gronie rówieśniczym.
Dwa pierwsze turnusy objęły podopiecznych w wieku 6 - 10 lat. Trzeci turnus dedykowany był uczestnikom w wieku 11-13 lat, a czwarty nastolatkom w wieku 14-16 lat. Zajęcia i warsztaty podczas obozu trwały 8 godzin dziennie. W trakcie każdego turnusu odbywała się jedna całodzienna wycieczka np. wycieczka górska w pobliskie Karpaty.
Podczas półkolonii świetlica pełniła funkcję „miejsca biwakowego”.
Wyprawki szkolne dla potrzebujących
W październiku zakupione zostało 150 wyprawek dla potrzebujących dzieci, które uczęszczały na zajęcia do świetlicy i które były w kryzysowej ekonomicznie sytuacji. W ramach wyprawek zakupione zostały zeszyty, bloki, artykuły papiernicze, potrzebne w pracy szkolnej i artystycznej, globusy, piórniki i plecaki. Dzieci mogły dokonać wyboru artykułów ze względu na swoje potrzeby, dzięki czemu uniknięto niepotrzebnych wydatków.
Terapeutyczne wyjazdy jesienne
W ostatnim tygodniu października i w pierwszym tygodniu listopada 2023 roku odbyły się dwa weekendowe wyjazdy terapeutyczne. Łącznie uczestniczyło w nich 96 uczestników. Pierwszy wyjazd adresowany był do dzieci w wieku 10 – 13 lat. Druga wycieczka zgromadziła młodzież w wieku od 14 do 17 lat. Wyjazdy odbywały się w miejscowości Jaremcze, w obwodzie iwanofrankowskim, położonej nad rzeką Prut. Miasto jest obecnie głównym ukraińskim ośrodkiem wypoczynkowo-sportowym Karpat Wschodnich. Lokalizacja wycieczki zapewniała możliwość obcowania z pięknem dzikiej, górskiej przyrody, a jednocześnie nie wymagała podjęcia dalekiej podróży.
W programie znalazło się dużo gier zespołowych, quizy i warsztaty kulinarne, a wieczorami śpiew przy ognisku. Dodatkowo w ciągu dnia górskie wycieczki i tradycyjne tańce. Wyjazdy pomogły oderwać się od codzienności i zaczerpnąć oddechu w gronie rówieśników. Wychowawcy odpowiedzialni za program wycieczki zadbali o to, by aktywności podejmowane przez uczestników miały wymiar terapeutyczny. Dużo ćwiczeń zespołowych, prowadzonych przez psychologów i terapeutów, wzmacniało w uczestnikach umiejętności komunikacyjne, stwarzało okazję do nawiązania relacji rówieśniczych w bezpiecznych, wspierających okolicznościach. Pod opieką psychologów i trenerów w formie swobodnej zabawy odbywały się zajęcia, których celem była m.in. integracja grupy i wzmocnienie poczucia wspólnoty, przepracowanie wewnętrznych problemów, takich jak brak wiary w siebie, niskie poczucie własnej wartości lub innych, których dzieci doświadczają z powodu trudnych okolicznościami życiowych, w jakich się znalazły.
